نقش، جایگاه و اهمیت طراح مُد و پوشاک

یک طراح لباس مسئول ایجاد ظاهری خاص برای لباس با توجه به موارد متعددی است که این موارد عبارت است از: شکل، رنگ، پارچه، پیرایش ها و دیگر جنبه های کلی . طراح مد با این ایده شروع می کند که لباس چه ظاهری باید داشته باشد، آن ایده را به طرح تبدیل می کند همانند اسکیس و مشخص می کند که چگونه آن طرح باید توسط سایر کارمندان مانند الگوسازان به یک قطعه  لباس واقعی تبدیل شود.

رده ی طراح مد شامل مردم از سطوح مختلف کسب و کار مد است، از خیاط های شناخته شده، تا طراحان ناشناس که برای کارخانه های لباس های حاضر آماده تجاری کار می کنند و تا متخصصان مد که تنها تغییرات کوچکی در طرح موجود ایجاد می کنند. طراحان مد جایگاه خاصی در جهان دارند. استعداد و دید آن ها نه تنها در این که ظاهر مردم چگونه باشد نقشی مهم ایفا می کند، بلکه آن ها هم چنین سهم مهمی در فرهنگ و محیط اجتماعی دارند.

منشأ پدیداری طراحان مُد: 

“چارلز فردریک ورث” را پدر خیاطان و طراحان می دانند. به عنوان یک انگلیسی او مؤسسه ی طراحی لباس خود را در پاریس در سال ۱۸۴۶ میلادی تأسیس کرد. همراه با ورث، “خواهران کالو”، “جین پاکویین”، “ژاک دوسه”، و “ژان لانوین” از جمله اولین طراحان مدرن مد در مقایسه با طراحان لباس های زنانه ی نسل گذشته به حساب می آیند. پاریس برای بیش از صد سال، با خیاطان فرانسوی اش که مد روز را برای اروپا و جهان غرب تعیین می کردند، مرکز بین المللی مد بود. اما موقعیت پاریس به عنوان رهبر مسلم مد با جنگ جهانی دوم مختل شد.

در طول جنگ، با اشغال پاریس توسط نازی ها، ارتباط طراحان و تولید کنندگان آمریکایی با رهبری مد پاریس قطع شد. در نتیجه طراحان آمریکایی کم کم به رسمیت شناخته شدند. “کلر مک کاردل”، که به عنوان سازنده ی “ظاهر آمریکایی” شناخته می شود، قسمتی از ایده هایش را از لباس های بومی کارگران صنعتی و روستایی گرفت.

دیگر طراحان آمریکایی نیز از جمله “هتی کارنگی”، “ورا مکسول” بانی کشین”، “آن کلاین” و “تینا لیزر” در کارشان پیشرفت های درخشانی داشتند؛ آن ها به توسعه و شکل گیری لباس های ورزشی، که سبک زندگی غیررسمی آمریکایی را بازتاب می داد کمک کردند.

در اقتصاد پس از جنگ، هر چه مد به تجارت بزرگتری تبدیل می شد، نقش طراحان نیز تغییر می کرد. به طور روز افزون، خصوصا در ایالات متحده ی آمریکا، طراحان مد در نزدیکی مشتری ها کار می کردند تا اولویت ها و نیازهای روزمره ی آنها را دریابند. جمعیت شناسی مشتریان، طراحان را بر آن داشت تا مدهایی را بر اساس مشخصات مشتریانشان خلق کنند.

از طریق نمایش های فروش که “نمایش های صندوق” خطاب می شد، طراحان با آخرین مجموعه شان در یک صندوق به فروشگاه ها می رفتند. این روش آسان و ارزان بازاریابی به مشتریان اجازه می داد که مجموعه ی جدید طراحان را به صورت پیش نمایش ببینند، در موردشان نظر بدهند و خرید کنند. “بیل بلاس” یکی از طراحان بی شماری بود که از نمایش صندوقی برای به دست آوردن مشتریان، و کسب سود، و شهرت استفاده می کرد.

نقش طراح مُد:

از سال ۱۹۵۰ میلادی تا ۱۹۸۰ میلادی، اتاق طراحی در آمریکا تبدیل به مشابه آتلیه ی اروپایی شد. با همکاری گروهی از دستیاران طراح، طراحان، الگو سازها، پارچه فروش ها، متخصصان پرداخت و نمونه سازها، طراحان آمریکایی در اتاق های طراحی شان برای ایجاد مجموعه ای جدید برای هر فصل همکاری می کردند. نمونه های اولیه در اتاق طراحی تولید می شد و بعدتر در شوی مد یا سالن نمایش خود شرکت به نمایش در می آمد.

اتاق های طراحی بسیار پرهزینه است و به دلیل استثمار کشورهای جهان سوم و قرار دادن عموم فرآیند تولید در دستانشان، اندازه ی این اتاق ها بسیار کوچک شده است. از اوایل سال ۲۰۰۰ میلادی، اکثر طراحان با یک دستیار و یک طراح فنی برای ایجاد یک بسته ی فنی کار می کنند. این بسته ی فنی شامل ایده ی اصلی یک طراح است که دوباره توسط طراح فنی، که مسئولیت تمام اطلاعات و جزییات لباس را بر عهده دارد، ترسیم می شود. این بسته ها مستقیما به کارخانه هایی در چین، هنگ کنگ، هند و سایر کشورهایی که نیروی کار در آن ها ارزان است، و همچنین نمونه های اولیه در آنها تولید می شود، ارسال می شود.

هر چه صنعت پوشاک پیشرفت می کرد، مدارس مد بیشتری برای آموزش به طراحان و متخصصان صنایع دیگر تأسیس میشد. مانند مدارس طراحی در شهر نیویورک در ایالات متحده آمریکا شامل “پارسونز” (۱۸۹۶ میلادی) و “مؤسسه ی فناوری مد یا FIT” (۱۹۱۴ میلادی). این مدارس، دانش آموزان را در تخصص های مختلفی از جمله لباس کودکان، لباس های ورزشی، لباس شب، بافتنی، لباسهای خودمانی و لباس های فعالیت های بیرون از خانه، هم برای بازار لباس های مردانه و هم لباس های زنانه آموزش میدهند. مدارس طراحی در پاریس، لندن، و سراسر ایتالیا تأسیس شده است. بعضی از مؤسسه های آمریکایی با سایر مدارس در چین، هند و مناطق دیگر جهان همکاری دارند.

اگرچه طراحان در قرن بیست ویکم میلادی هنوز هم مسئول آفریدن گرایش های مد روز اند، ایده ی طراح لباس به مثابه ی دیکته کننده ی مد جای خود را به طراح مد به مثابه ی طراح سبک زندگی داده است. هر فصل، طراحان فرآیند شناسایی گرایش ها و جستجو برای الهام را از طریق تحقیق در مورد پارچه ها و رنگ ها دنبال می کنند. سپس طراحان بر این موضوع تمرکز می کنند تا لباسی طراحی کنند که بتواند مورد توجه سبک زندگی مشخص مشتریان مورد نظرشان قرار بگیرد.

با اینکه گرایش های مد روز همچنان از اروپا سرچشمه می گیرد، بسیاری از طراحان برای یافتن ایده به خیابان ها نگاه می کنند. طراحان مد از طریق همکاری تنگاتنگ با صنعت های فیلم و موسیقی توانسته اند به جریان شیوع مدهایی جدید همچون پانک، گرانج، هیپ هاپ، و … کمک کنند. طراحان مد هم خالقان مد و هم دنبال کنندگان آن هستند. بیشترِ چیزی که امروزه طراحی می کنند واکنشی به خیابان است.

با کمک بازاریابی و تبلیغات، طراحان خود را به جهان معرفی می کنند. بعضی طراحان برای بازاری کردن ظاهری که طراحی کرده اند، همچنان که به فروشگاه هایشان می پردازند، از شوهای لباس هم استفاده می کنند. ایده ی بخشیدن نام طراح به دیگر محصولات تحت لیسانسشان هم شگردی دیگر است تا هویت برندشان را افزایش دهند. بسیاری از سلبریتی های طراحی مد به ندرت مجموعه ای را طراحی می کنند که نامشان را بر خودش داشته باشد.

گرایشی عمده در کسب و کار مد استفاده ی شمایلی یا نمادین از ورزش و موسیقی است تا محصولات فروش رود. تلویزیون، اینترنت، ظاهر شدن در معرض عموم، فیلم، آگهی های چاپی و پوشش دادن سرمقاله ها امروزه اگر نه بیشتر از خود پوشاک، کمتر از آن نیز حائز اهمیت نیست. طراحان کارآفرین جدید برای ارائه ی کلکسیونی نو به پوشش خبری و تبلیغاتی سرمقاله ها اعتماد می کنند، در حالی که کارخانه ها برای بازاریابی و تبلیغاتشان میلیون ها دلار پول خرج می کنند.

جمعی از خرده فروشان و تولید کنندگان برای پیش بینی تغییر سلیقه ی مصرف کنندگان و در نتیجه تولید محصول مناسب از خدمات شرکت هایی که در بازار تحقیقات آماری انجام میدهند استفاده می کنند. طراحان مد از اطلاعات آماری برگرفته از گروههای متمرکز مطالعات رفتار مشتری برای مقاصد طراحیشان سود می جویند. لذا تجارت مد دیگر تبدیل به دانش مد شده است.

آینده ی طراح مُد: 

طراحان در قرن بیست و یکم میلادی شروع به استفاده از فناوری های جدید مانند اسکن بدن برای اندازه گیری دقیق و همچنین فناوری بافت یکسره ی لباس ها کرده اند که می تواند با فشار یک دکمه لباس تولید کند. هر دوی این فناوری ها پیشروان حرکت به سوی ماشینی شدن آن است که بازیگر صنعت مد را با انقلاب مواجه خواهد کرد. درست مثل ماشین بافت که چهره ی مد را در گذشته تغییر داد، این بار نوبت فناوری است تا آن را در آینده تغییر دهد.

طراحان آینده، همانند طراحان گذشته، به برآورده کردن نیاز های مشتریان خود ادامه خواهند داد اما این امر با استفاده از ابزار آلات و فناوری جدید ممکن خواهد بود. برای ایجاد خطوط تولید جدید، طراحان در آینده از نساجی با فناوری بالا استفاده خواهند کرد، که کارکردهایی از قبیل ترمیم، حفاظت در مقابل آفتاب و ویژگی های منحصر به فرد دیگری خواهد داشت. طراحی لباس در آینده ممکن است بیشتر به سمت کاربردی بودن آن برود تا تجملی بودن، تا از این طریق به خواسته ها و احتیاجات جدید مصرف کنندگانش پاسخ دهد.

برگرفته از: “جایگاه علم و دانش در پوشاک”، تالیف والری استیل، ترجمه دکتر حسین یاوری و مروا اصحابی، انتشارات سایه بان هنر